زیارت آگاهانه یا تقلیدی؟

 «زائر»، هركه باشد، زيارت، هرگاه كه انجام شود، مزار در هرجا و سرزمين كه باشد،
كانونى براى رشد معنويات و زمينه اى براى تقويت ارزشهاى الهى در انسانهاست.
چه زيارت «خانه خدا» باشد،
چه زيارت مرقد «رسول الله»، چه زيارت قبور اولياء دين و مدفونين مظلوم «بقيع»، و چه شهداىِ «اُحُد» و مدفونين قبرستان ابوطالب ـ در مكه ـ و به خاك آرميدگان در شهرهاى مختلف و زيارتگاههاى دور و نزديك، مشهور و گمنام.
اينها همه، دل و جان را روشن ساخته و اميد مى بخشند، حتى زيارت قبور مؤمنان و صالحان نيز انسان را به ياد آخرت و صلاح مى اندازد و ياد خدا را در دلها بيدار مى سازد.
مكانهاى مقدس و مذهبى، انسان را به خدا نزديك مى كند و حالت «خضوع» و آرامش ايجاد كرده، روح را سرشار از خلوص، دل را پر از اميد، جان را لبريز از صفا و عشق مى سازد.
زيارت مراقد مطهر معصومين عليهم السلام گامى در مسير تزكيه است. اين ديدارها، مقدمه «قرب معنوى» است و زمينه را براى همسوشدن با آن انسانهاى والا و اسوه هاى كمال فراهم مى كند.
اما ... كدام زيارت؟
آگاهانه؟ يا تقليدى و شكلى؟!...
زيارت، يك عمل تكرارى و بى روح نيست.
زائر نبايد به ظواهر و شكلها و ساختمانها بنگرد و نگاه به در و ديوار و نور و رواق و كاشيكارى و آينه كارى، او را از عظمت و معنويت معصومين غافل گرداند.
زيارتگاهها، محيطهاى پاكى است كه صداقت و كمال را به ياد مى آورد و بازدارنده از رذايل و افزاينده فضايل است.
هرچه ميزان خداشناسى، پيغمبرشناسى، امام شناسى و «معرفت ولىّ معصوم» بيشتر باشد، به همان اندازه، نصيب زائر از بركات اين قبور نورانى و مزارهاى متبرك بيشتر خواهد بود.
زيارت، نوعى حضور در برابر «آينه» است.
زيارت، خود را به «ميزان» عرضه كردن است.
زيارت، خود را به «محك» زدن و خويش را با «الگو» و «مدل» سنجيدن است، چرا كه ائمه و اولياء خدا، ملاك و معيارند.
ايستادن در برابر آينه هاى فضيلت نما، «رذيلت» ها را خود به خود مى نماياند و قرار گرفتن در مقابل آينه هاى كمال، «نقص» ها را نشان مى دهد.
زائر، وقتى در برابر يك حجت خدا و امام معصوم و پيشواى شهيد قرار مى گيرد و در مزار رهبران دين، با «شناخت» و «بصيرت» حضور مى يابد و شرط «عارفا بحقّه» را فراهم مى آورد، و مى داند كه آنان، كمال مجسم و فضيلت متبلورند و آنان را به عنوان جلوه اى از نور خدا و چشمه اى از فيض «رب» و تبلورى از اخلاص و ايمان و عبوديت مى شناسد، عظمت آنان را دريافته، متوجه نقصها و ضعفهاى خود مى شود.
پاكى آنان، زائر را به آلودگيهايش آشنا مى سازد.
روحانيت آنان، زائر را به ماديت و دنياگرايى اش واقف مى كند.
اينجاست كه «زيارت»، كلاسى براى «خودشناسى» و «خودسازى» مى گردد، و ... زائر شاگردى در اين مكتب، و استادانش: «اولياءالله»، و كلاسش: «زيارتگاهها»!
اميد است كه قبولى در كلاس زيارت، در سايه معرفت و محبت، نصيبمان گردد.
جواد محدثى